Badanie Continental i InsightOut Lab: drugie życie opon

Opony z naszych pojazdów ulegają zużyciu jak każdy produkt i w pewnym momencie przychodzi nam je zmienić. Według ostatnich dostępnych danych GUS z 2021 r. wprowadzono na nasz rynek 252, 6 tys. ton opon, z czego 188, 8 tys. ton zebrano w ramach odzysku, a 112,5 tys. ton trafiło do recyklingu materiałowego. Czy Polacy zdają sobie sprawę, że ogumienie samochodowe to także produkt podlegający recyklingowi? I kto, według badanych, jest zobowiązany do odzysku zużytych opon? 

Odpowiedzi między innymi na te pytania przynosi badanie marki Continental i InsightOut Lab. Wyniki pokazują, że jest jeszcze wiele do zrobienia na polu informowania i edukacji społeczeństwa w obszarze zrównoważonego rozwoju i gospodarki cyrkularnej. Ale efekty takich działań już widać – 38 proc. ankietowanych uznaje, że producenci opon są obecnie zaangażowani w działania z zakresu zrównoważonego rozwoju. 1, 5 r. temu było to jedynie 23 proc. 

Wyniki badania pokazują, że prawie połowa badanych (46 proc.) wie, że zużyte opony podlegają recyklingowi. To sporo, choć daleko nam jeszcze do sytuacji idealnej, ponieważ prawie ¼ ankietowanych (23 proc.) była przeciwnego zdania. Natomiast aż prawie 1/3 (31 proc.) nie potrafiła jednoznacznie odpowiedzieć, czy stare opony podlegają recyklingowi? To pokazuje, że jest jeszcze wiele do zrobienia jeśli chodzi o informowanie i edukację społeczeństwa. 

Kiedy przyjrzymy się bliżej odpowiedziom na pytanie „Czy Twoim zdaniem zużyte opony samochodowe podlegają obecnie w Polsce recyklingowi?”, możemy zauważyć, że najmłodsi orientują się w tej sprawie najsłabiej. Jedynie 32 proc. osób z przedziału 18-24 lata odpowiedziało twierdząco na to pytanie, w porównaniu do połowy (50 proc.) takich osób w wieku 55+. Udział odpowiedzi pozytywnych w pozostałych grupach wiekowych wynosił 41-47 proc. 

Osoby z największych miast (powyżej 500 tys. mieszkańców) wiedziały na temat recyklingu opon najmniej. Wśród nich tylko 31 proc. odpowiedziało, że opony można powtórnie przetworzyć, podczas gdy w mniejszych miastach i na wsi takich odpowiedzi było 46-53 proc. Kolejną różnicą wartą zauważenia jest to, że aktywni kierowcy (50 proc. odp. pozytywnych) wyraźnie lepiej orientują się w kwestii recyklingu opon, niż osoby, które na co dzień nie prowadzą auta (33 proc.). 

Kolejne pytanie było skierowane tylko do kierowców i dotyczyło tego, gdzie ostatnim razem zostawiali oni swoje zużyte opony. Najczęściej zaznaczaną odpowiedzią był serwis wymiany opon lub zakład wulkanizacyjny (53 proc.), a na drugim miejscu znalazły się tzw. PSZOKi (26 proc.), czyli punkty selektywnej zbiórki odpadów komunalnych. 8 proc. kierowców wybrało składowiska odpadów, 4 proc. altany śmietnikowe.

Tymczasem ani składowiska, ani osiedlowe śmietniki nie są miejscami przeznaczonymi do zostawiania swoich starych opon. Niemniej, warto zauważyć, że w sumie prawie 8/10 kierowców (79 proc.) oddało swoje opony w miejscach do tego przeznaczonych. Kierowcy-mieszkańcy wsi znaczniej częściej (35 proc.) niż mieszkańcy miast (13-23 proc.) wybierali PSZOK. Natomiast ci z największych miast – najrzadziej (13 proc.). 

Przejdźmy teraz do podobnego pytania, ale kierowanego do wszystkich ankietowanych, które brzmiało „Gdzie Twoim zdaniem zgodnie z prawem można oddać zużyte opony samochodowe?” Okazuje się, że Polki i Polacy dość dobrze orientują się w tej kwestii, ponieważ 60 proc. z nich wskazało serwisy opon i zakłady wulkanizacyjne, a 65 proc. - PSZOKi. To dużo, ale świadczy też o tym, że odpowiednio 40 proc. i 35 proc. ankietowanych nie wie, że to są odpowiednie lokalizacje.

Niepokojące jest, że aż 28 proc. badanych (40 proc. najmłodszej grupy wiekowej) uznało składowisko odpadów za dobre miejsce do zostawienia zużytych opon, a 5 proc. - osiedlowe śmietniki. W sumie 1/3 badanych wskazała miejsca, gdzie nie można zostawiać zużytych opon. Widać więc, że promowanie selektywnej zbiórki odpadów i odpowiedniego ich składowania jest wciąż potrzebne. 

Wyniki badania pokazują jasno, że zdecydowana mniejszość badanych wie, że zgodnie z polskim prawem obowiązek odzysku zużytych opon w Polsce spoczywa na producentach, importerach i dystrybutorach. Są oni zobligowani do odzysku min. 75 proc. tonażu opon, które wprowadzili na rynek, a 15 proc. powinno zostać poddane recyklingowi. Jedynie 32 proc. ankietowanych wskazało takie podmioty, podczas gdy 24 proc. zaznaczyło składowiska odpadów, 21 proc. zakłady wulkanizacyjne, 12 proc. władze samorządowe, i również 12 proc. właścicieli samochodów. 

Dodajmy, że w kwestii odpowiedzialności za recykling zużytych opon równie mało zorientowani byli kierowcy, jak i osoby, które nie są aktywnymi kierowcami. W tym miejscu należy wspomnieć, że w praktyce niemal każdy zakład wulkanizacyjny przyjmuje stare opony i bardzo duża część osób tam je właśnie zostawia. Wskazanie więc takiego podmiotu jako odpowiedzialnego za odzysk opon z punktu widzenia przeciętnego użytkownika jest logiczne. 

Ankietowani w badaniu zostali również zapytani m.in. o to, do czego ich zdaniem można wykorzystać materiały pochodzące z recyklingu opon. Okazuje się, że najczęściej wybierali oni nawierzchnie drogowe (60 proc.), dywaniki samochodowe (53 proc.), oraz nawierzchnie boisk sportowych (50 proc.), a więc o tych trzech zastosowaniach wiedziała co najmniej połowa Polaków. Z kolei najmniej z nich (27 proc.) wiedziało, że z materiału pozyskanego w procesie recyklingu opon można produkować również ekrany akustyczne, takie jakie widzimy przy naszych drogach. 9 proc. badanych odpowiedziało „żadne z powyższych”. 

***

Badanie przeprowadzone na panelu Ariadna na ogólnopolskiej próbie liczącej N=1147 osób. Kwoty dobrane wg reprezentacji w populacji Polaków w wieku 18 lat i więcej dla płci, wieku i wielkości miejscowości zamieszkania. Termin realizacji: 23-26 sierpnia 2024 r. Metoda: CAWI.

PJ