8 min
Strefa Czystego Transportu (SCT) to wydzielony, odpowiednio oznakowany obszar obejmujący drogi, po których mogą poruszać się pojazdy z napędem elektrycznym, wodorowym lub te wykorzystujące gaz ziemny. Listę pojazdów uprawnionych do korzystania ze strefy może poszerzyć samorząd danej gminy, uwzględniając samochody spalinowe, spełniające wybrane normy emisji spalin.
Pojęcie SCT - w ramach walki ze smogiem - zostało wprowadzone przez rząd do ustawy o Elektromobilności i Paliwach Alternatywnych uchwalonej na początku 2018 roku. Nowelizację ustawy wprowadzono w grudniu 2021 roku, a pierwsze strefy w Polsce mają pojawić się w Warszawie i Krakowie. IBRM SAMAR postanowił sprawdzić, ile aut osobowych zostanie objętych zakazem wjazdu do strefy w I etapie wdrażania systemu, czyli w lipcu 2024 roku.
Władze Warszawy opublikowały w listopadzie bieżącego roku nowe zasady wdrażania Stref Czystego Transportu w stolicy. Według projektu pierwszy (z pięciu) etap ekologicznych regulacji wejdzie w życie już w lipcu 2024 roku. Obejmie całe dzielnice: Śródmieście, Żoliborz i Pragę Północ, prawie całą Ochotę i Pragę Południe, większość Mokotowa i połowę obszaru Woli. Później, konsekwentnie co dwa lata, będą rosnąć wymagania dotyczące standardów emisji spalin dla aut poruszających się po strefie.
Nowy projekt wprowadza ulgę dla mieszkańców samej strefy – będą mieli cztery lata na dostosowanie się do jej wymogów. Wprowadzony zostanie również dodatkowy wyjątek dla seniorów (osób, które do końca 2023 r. ukończą 70 lat), o ile przed 1 stycznia 2024 r. byli właścicielami swoich pojazdów.
W pierwszym etapie (od lipca 2024 do końca 2025 roku) samochody mają podlegać następującym wymogom: pojazd z silnikiem benzynowym (w tym LPG) będzie musiał spełniać normę Euro 2 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 1997 (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 27 lat). Pojazd z silnikiem Diesla będzie musiał spełniać normę przynajmniej Euro 4 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2006 (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 18 lat).
Co ciekawe, na pierwszych dwóch etapach mieszkańcy obszaru strefy czystego transportu płacący podatki w Warszawie zwolnieni będą ze spełniania wymagań SCT. Dotyczyć ich one będą dopiero od stycznia 2028 r. Innymi słowy, mieszkańcy strefy będą mieli cztery lata na dostosowanie się do jej wymogów. Ponadto wprowadzony ma zostać dodatkowy wyjątek dla seniorów (osób, które do końca 2023 r. ukończą 70 lat), o ile przed 1 stycznia 2024 r. byli właścicielami swoich pojazdów.
Od wymogów dotyczących wjazdu do SCT władze stolicy przewidziały również dodatkowe wyjątki. Obejmą one m.in. służby (np. pogotowie, policja, straż pożarna, straż graniczna), pojazdy, którymi poruszają się osoby z niepełnosprawnością czy np. autobusy szkolne z wycieczkami.
Z zakazu wjazdu do strefy zwolnione zostaną też pojazdy zabytkowe oraz specjalne (np. pomoc drogowa, karawan pogrzebowy). W grę wchodzą również przypadki losowe, np. dojazd do szpitala, do lekarza, do miejsca zdawania matury (przepustka do wykorzystania przez 4 dni w roku).
W parku pojazdów (czyli w bazie danych, obejmującej wszystkie auta zarejestrowane na danym terenie) na koniec 2022 roku w Warszawie i tzw. „obwarzanku" (powiaty zlokalizowane wokół stolicy) widniało 1 985 172 samochody osobowe z silnikami benzynowymi i diesla (z czego w samej Warszawie 1 205 181 sztuk). Trzeba w tym miejscu zaznaczyć, że powyższe dane nie obejmują tzw. samochodów archiwalnych (zwanych też niekiedy „martwymi duszami" ze względu na fakt, że są to pojazdy zarejestrowane, ale de facto nieistniejące. Głównie chodzi o auta wiekowe, których właściciele z różnych względów nie wyrejestrowali).
Łącznie w I etapie (od 1 lipca 2024 do końca 2025 roku) do strefy nie będzie mogło wjechać aż 206 541 aut, czyli 10,40 proc. całego parku Warszawy i „obwarzanka". W przypadku samej Warszawy mówimy o 92 360 autach osobowych stanowiących 7,66 proc. stołecznego parku pojazdów. W tym miejscu trzeba zrobić ważne zastrzeżenie.
Jak wspomnieliśmy mieszkańcy strefy będą przez kilka kolejnych lat wyłączeni z wprowadzanych w Warszawie obostrzeń. Te zwolnienia obejmą około 23 135 samochodów (dane szacunkowe), co daje 1,92 proc. udziału w parku aut osobowych w samej Warszawie.
To jednak oznacza, że takie osoby mają jedynie około czterech lat na pozbycie się swych aut (zwolnienie dla mieszkańców SCT obowiązuje do końca 2027 roku). Czy to wystarczający czas? Wygląda na to, że władze Warszawy sprokurowały mieszkańcom stolicy ponad 23 tys. problemów.
Od początku lipca 2024 roku Strefa Czystego Transportu ma pojawić się również w Krakowie. Jak informuje Zarząd Transportu Publicznego w stolicy Małopolski, pierwszy etap wdrażania Strefy Czystego Transportu będzie obowiązywać od 1 lipca 2024 r. do 30 czerwca 2026 roku.
Do SCT będą mogły wjechać wszystkie pojazdy, które spełnią wymogi zapisane w uchwale miasta. To zarówno samochody z silnikami benzynowymi, diesla, hybrydy czy z instalacjami LPG. Warunkiem wjazdu będzie to, aby silnik spełniał odpowiednią normę emisji spalin. Minimalne wymogi dla samochodów osobowych zasilanych benzyną lub LPG obejmują auta spełniające normę Euro 1 lub rok produkcji od 1992.
W przypadku osobówek z silnikami Diesla w grę wchodzi norma Euro 2 lub rok produkcji od 1996. - Przy weryfikacji uprawnień do wjazdu i poruszania się po SCT jest brana pod uwagę albo norma Euro albo rok produkcji. I uwzględniana jest ta „lepsza” dana.
Określenie poziomu emisji spalin Euro na podstawie rocznika jest z kolei zaczerpnięte z rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 31 sierpnia 2022 roku - poinformował IBRM Samar Maciej Piotrkowski z Zespołu ds. PR Zarządu Transportu Publicznego w Krakowie. Co ważne te stosunkowo łagodne dla kierowców zasady obejmą w I etapie pojazdy zarejestrowane po raz ostatni przed 1 marca 2023 r.
Na podstawie uchwały włodarzy Krakowa następujące pojazdy będą zwolnione z wymogów strefy: motocykle, pojazdy historyczne, pojazdy specjalne oraz pojazdy zarejestrowane najpóźniej przed 1 marca 2023 r., których właścicielami są osoby, które najpóźniej w dniu 1 stycznia 2023 r. ukończyły 70 lat, prowadzone w trakcie wjazdu i poruszania się w SCT wyłącznie przez tych właścicieli. Zgodnie z zapisami Ustawy o elektomobilności i paliwach alternatywnych, z wymogów zwolnione są również pojazdy posiadające odpowiednie oznaczenie, którymi poruszają się osoby niepełnosprawne.
Granice SCT pokrywają się z granicami administracyjnymi Krakowa. - Dążenie do objęcia tak dużego obszaru strefą SCT wynika z chęci zapewnienia wysokiej efektywności rozwiązania – im większy będzie obszar SCT, tym lepszy będzie efekt poprawy jakości powietrza – czytamy na stronie internetowej Zarządu Transportu Publicznego w Krakowie. Autostrady i drogi ekspresowe nie będą objęte SCT, ponieważ strefa obejmuje tylko drogi zarządzane przez Prezydenta Miasta Krakowa.
Dokładna lokalizacja wjazdu i wyjazdu z SCT zostanie uregulowana projektem organizacji ruchu. - Chodzi o to, aby zapewnić możliwość wjazdu na IV obwodnicę (A4 oraz S52) z dróg zlokalizowanych poza granicami miasta oraz zapewnić kierowcom pojazdów przekraczających granice miasta, a niespełniających wymogów SCT, możliwość wykonania bezpiecznego manewru zawracania lub zmiany kierunku jazdy na skrzyżowaniu - na swojej internetowej podają włodarze Krakowa.
W parku na koniec 2022 roku w Krakowie i tzw. obwarzanku widniało 654 117 samochodów osobowych z silnikami benzynowymi i diesla (z czego w samej stolicy Małopolski 242 377 sztuk). Trzeba w tym miejscu zaznaczyć, że powyższe dane nie obejmują tzw. samochodów archiwalnych (zwanych tez niekiedy „martwymi duszami”).
Łącznie w I etapie (od 1 lipca 2024 do 30 czerwca 2026 roku) do strefy nie będą mogły wjechać 24 742 samochody osobowe, co stanowi 3,78 proc. całego parku Krakowa i „obwarzanka. W przypadku samego Krakowa mówimy o 9 555 autach, stanowiących 3,94 proc. parku samego Krakowa.
Do wprowadzenia Stref Czystego Transportu szykują się także kolejne polskie miasta, na przykład Wrocław. - Samorząd województwa zaktualizował Program Ochrony Powietrza (POP). Dokument zobowiązuje Wrocław do przyjęcia do końca 2024 r. projektu strefy czystego transportu. Realizację zadania należy rozpocząć w latach 2025–26 - poinformowano pod koniec października na stronie wroclaw.pl.
Tekst: Paweł Janas, Infografika Michał Hadyś
Strefy Czystego Transportu okiem eksperta:
Wojciech Drzewiecki, prezes Instytutu Badań Rynku Motoryzacyjnego SAMAR
"Dyskusja na temat Stref Czystego Transportu powróciła ze zdwojoną siłą. Przyczyniła się do niej informacja, iż granice STC w Warszawie, pomimo iż strefa jeszcze nie istnieje już uległy zmianie. Nowe granice objęły swoim zasięgiem zdecydowanie większy obszar. Decyzja ta zapadła podobno na prośbę samych mieszkańców oraz organizacji walczących o poprawę warunków życia w mieście. Z punktu widzenia miasta problemów większych nie będzie, a korzyści jakie przyniosą ograniczenia, wynikające z mniejszej liczby aut poruszających się po warszawskich drogach będą bardzo duże. Poprawa jakości powietrza i potencjalnie mniejszy ruch to tylko dwie z nich. Jako człowiek na co dzień borykający się z problemami związanymi z astmą jestem za tym, aby walczyć o poprawę jakości powietrza, którym oddychamy. Strefy to dobry kierunek, ale... nie możemy mówić, że problemu nie ma.
Wprost przeciwnie, mamy ponad 23 tysiące problemów, bo szacunkowo mniej więcej tyle aut jest zarejestrowanych w obszarze warszawskiej Strefy, które objęte będą zakazem poruszania się. Z punktu widzenia statystyki udział takich aut w rynku warszawskim wynosi niecałe 2%. Suche liczby to jednak co innego niż życie. W przypadku pozostałych dzielnic oraz warszawskiego obwarzanka, gdzie jest zarejestrowanych ponad 183 tys. aut niespełniających warunków do poruszania się po strefie, rzeczywiście nie będzie większego problemu. Strefa płatnego parkowania i limitowana liczba miejsc parkingowych i tak w dużym stopniu ogranicza korzystanie z aut w centrum miasta. SCT zaś dodatkowo wpłynie na przemodelowanie formuły mobilności. W przypadku obszaru objętego przez SCT problem jest i nad jego rozwiązaniem trzeba się pochylić. Pomysłów jest co najmniej kilka, po stronie miasta musi jednak pojawić partner, który będzie chciał się tym zająć".
#1Wojciech Tomaszkiewicz objął dziś stanowisko dyrektora generalnego Stellantis Polska. Będzie odpowiadał za działalność handlową koncernu na polskim rynku, zarządzając takimi markami jak Abarth, Alfa Romeo, Citroën, DS Automobiles, Fiat, Jeep®, Lancia, Leapmotor, Opel i Peugeot. Jego obowiązki obejmują również nadzór nad sprzedażą pojazdów używanych pod marką Spoticar, obsługę posprzedażową, części zamienne i usługi.
#2Komisja Europejska planuje złagodzenie systemów weryfikacji celów emisyjnych, zachowując jednocześnie długoterminowe zobowiązania klimatyczne dla sektora motoryzacyjnego.
#3DBK Truck Center Suwałki to trzeci autoryzowany serwis firmy MAN otworzony w ramach grupy DBK. Punkt świadczy usługi w zakresie napraw i diagnostyki samochodów ciężarowych i autobusów.
Powiązane publikacje na podstawie kategorii i tagów
