Zmiany w podatku od nieruchomości. Jest się czego bać

© Gekko Taxens

Zamieszanie związanie z koniecznością nowelizacji ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (upol) w zakresie przedmiotu opodatkowania podatkiem od nieruchomości jest następstwem dwóch wyroków Trybunału Konstytucyjnego wydanych w ubiegłym roku. W pierwszym z nich, z 4 lipca 2023 r., Trybunał wskazał, że zawarta w upol definicja budowli jest niezgodna z Konstytucją RP, z uwagi na to, że zawiera ona odesłanie do definicji budowli zawartej w prawie budowlanym. Niejako uzupełnieniem tego wyroku stało się orzeczenie Trybunału z 18 października 2023 r., które dotyczyło definicji budynku jako przedmiotu opodatkowania podatkiem od nieruchomości.

Podniesiono w nim analogiczne zastrzeżenia do konstrukcji przedmiotu opodatkowania jak w lipcowym orzeczeniu – tym razem jednak w odniesieniu do definicji budynku. Mając na uwadze potrzebę zachowania ciągłości opodatkowania podatkiem od nieruchomości, Trybunał odroczył o 18 miesięcy termin utraty mocy obowiązujących przepisów definiujących budowle i budynki na potrzeby tego podatku, dając tym samym czas ustawodawcy na przygotowanie nowych regulacji.

Jak miało być, a jak będzie?

Choć Ministerstwo Finansów, publikując projekt nowelizacji upol, wskazywało, że celem było zachowanie „fiskalnego status quo”, wyeliminowanie wątpliwości w zakresie opodatkowania niektórych obiektów oraz możliwość uwzględnienia dotychczasowego dorobku orzeczniczego sądów administracyjnych dotyczącego stosowania obowiązujących przepisów, to biorąc pod uwagę kształt projektu, realizacja podstawowych założeń będzie w mojej ocenie niemożliwa.

Ministerstwo Finansów zdecydowało się wprowadzić katalog obiektów, które enumeratywnie będą uznawane za budowle podlegające opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości. Na etapie prac projektowych zestawienie to liczy 28 pozycji, ale wiadomo, że wykaz ten nie wyczerpie definicji budowli jako przedmiotu opodatkowania, bowiem nowelizacja zakłada, że opodatkowaniu PoN jak budowla będą podlegać także m.in. wykonane z użyciem wyrobów budowlanych części budowlane urządzeń, które tworzą z nim całość techniczno-użytkową, fundamenty pod maszyny oraz urządzenia i przyłącza do obiektu budowlanego. 

Zaproponowana definicja pozwala na podjęcie prób objęcia podatkiem od nieruchomości bardzo szerokiego katalogu obiektów stanowiących „całość techniczno–użytkową” (które ma jednocześnie doczekać się swojej definicji w nowelizowanej upol). Również ono będzie bardzo szerokie i pozwoli na podjęcie próby opodatkowania np. całej elektrowni fotowoltaicznej podatkiem od nieruchomości, tak jak budowli. Od 1 stycznia 2025 r. podatkiem od nieruchomości w całości zostaną też objęte poszczególne elementy myjni, kolejek linowych i wyciągów narciarskich.

Analiza projektu nowelizacji wskazuje również na to, że Ministerstwo dąży do rozszerzenia zakresu opodatkowania PoN spornych obiektów, co do których podatnicy toczyli spory z organami podatkowymi, takich jak hale namiotowe czy kontenery. Tymczasem w odniesieniu do nich trudno mówić, by orzecznictwo sądów administracyjnych jednoznacznie przesądzało o tym, że są one budynkami lub budowlami podlegającymi opodatkowaniu PoN.

Drugim z ważnych pojęć, które ustawodawca planuje zdefiniować w ramach nowelizacji, jest „trwałe związanie z gruntem”. Uchwalenie projektowanej definicji, również bardzo ogólnej i szerokiej, pozwoli bowiem na potraktowanie jako budynku każdego obiektu budowlanego, który został wydzielony za pomocą przegród budowlanych, posiada fundamenty i dach i jest na tyle masywny, że nie może zostać przesunięty przez wiatr, czyli np. hal namiotowych, kontenerowych itp.

Dodatkowe koszty i obowiązki

Reasumując, Ministerstwo Finansów po roku prac nad ustawą zdecydowało się przyjąć rozwiązanie, które już na samym początku budzi liczne kontrowersje i w mojej ocenie będzie powodem lawinowego wzrostu sporów z organami podatkowymi co do przedmiotu opodatkowania PoN.

Zmiana konstrukcji przedmiotu opodatkowania tą daniną nie pozostanie niestety bez wpływu na podmioty z szeroko pojętej branży motoryzacyjnej, m.in. firmy leasingowe, dealerów czy producentów. Powinny one dokonać przeglądu – pod kątem nowej definicji budowli – przedmiotów, których są właścicielami bądź z których korzystają. Może się bowiem okazać, że wiele z nich od początku 2025 r. będzie podlegać opodatkowaniu PoN, co spowoduje wzrost obciążeń finansowych.

Jako przykład można wskazać obiekty kontenerowe, hale magazynowe (w tym namiotowe, kontenerowe, teoretycznie łatwo demontowalne), silosy, instalacje fotowoltaiczne, myjnie, wagi techniczne, czy też niebudowlane elementy wyciągów narciarskich. Projektowana zmiana będzie się również wiązać ze zwiększeniem obciążeń administracyjnych, ponieważ podatnicy będą musieli prawidłowo określić przedmiot opodatkowania, obliczyć podatek oraz złożyć deklarację właściwemu organowi podatkowemu.