Podatkowe i prawne wyzwania na 2025 rok

W porównaniu do lat wcześniejszych rok 2024 nie obfitował w liczne zmiany prawno-podatkowe. Spowodowane było to przede wszystkim kalendarzem wyborczym – jesień 2023 roku to koniec prac parlamentu ubiegłej kadencji i dyskontynuacja wielu procesów legislacyjnych. Nie oznacza to jednak, że zespoły prawno-podatkowe firm z branży motoryzacyjnej miały w tym roku istotnie mniej zadań – wejście w życie przepisów dotyczących sygnalistów, przygotowanie do wdrożenia przepisów o globalnym i krajowym podatku minimalnym, przygotowanie do wdrożenia KSEF czy JPK CIT, implementacji dyrektyw NIS2, wdrożenie nowych przepisów o podatku od nieruchomości, ubieganie się o dotacje z KPO i innych programów dotacyjnych ze źródeł krajowych oraz UE to tylko część z zagadnień, które były przedmiotem prac w 2024 roku i będą stanowiły wyzwanie w 2025 rok. 

Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego zmiany przepisów dotyczących podatków dochodowych powinny zostać opublikowane w dzienniku ustaw nie później niż 30 listopada danego roku podatkowego aby mogły obowiązywać od 1 stycznia kolejnego roku podatkowego. W związku z wyborami parlamentarnymi w dniu 15 października 2023 r. liczba zmian przepisów podatkowych jakie zostały uchwalone na jesieni 2023 r. była istotnie mniejsza niż w latach poprzednich. Nie zmienia to faktu, że także w 2024 roku zespoły prawno-podatkowe musiały poświęcać dużo czasu na realizację swoich obowiązków. 

Przykładowo na jesieni 2023 roku ukazał się nowy projekt objaśnień przepisów dotyczących podatku u źródła i stosowania mechanizmu tzw. pay and refund. Przepisy te od początku ich obowiązywania budzą liczne kontrowersje i stanowią praktyczny problem w zarządzeniu przepływami finansowymi w szczególności pomiędzy spółkami w Polsce a ich podmiotami powiązanymi zagranicą. Ponadto dla wielu firm rok 2024 lub 2025 oznacza koniec 3-letniego okresu obowiązywania opinii o możliwości zastosowania zwolnienia (tzw. opinii zabezpieczających) i konieczność ponownego zabezpieczenia swojej pozycji podatkowej. Praktyka pokazuje, ze jest to efektywna i popularna metoda zarządzenia tym tematem, jednocześnie wymaga często znacznie więcej czasu niż 6 miesięcy (często 9, a nawet 12 miesięcy). W związku z tym podmioty dla których okres obowiązywania opinii kończy się w 2025 roku powinny już teraz rozpocząć prace związane z jej odnowieniem. Warto zauważyć, że na jesieni 2024 roku opublikowane zostały interpretacje ogólne Ministra Finansów dotyczące opodatkowania podatkiem u źródła odsetek oraz dywidend dlatego rekomendowanym jest uwzględnienie ich wpływ w indywidualnych przypadkach podmiotów przez złożeniem nowych wniosków o wydanie opinii zabezpieczających czy też wniosków o zwrot pobranego podatku u źródła. 

Dodatkowo 24 czerwca 2024 roku w Dzienniku Ustaw opublikowana została ustawa o ochronie sygnalistów. Ustawa weszła w życie 25 września 2024 roku. Na przełomie 2024 i 2025 roku wiele firm dokonało już wdrożenia tej ustawy. Natomiast warto pamiętać, że jednym z obszarów naruszeń objętych ochroną na mocy ustawy o ochronie sygnalistów są naruszenia związane z funkcjonowaniem rynku wewnętrznego UE, w tym kwestie dotyczące opodatkowania osób prawnych (art. 3 ust. 1 pkt 16 ustawy o ochronie sygnalistów), czyli ustawy o CIT i rozporządzeń do niej. Ochrona sygnalistów w organizacji nie jest zatem tylko domeną działu HR czy działu prawnego, ale również wewnętrzne działy księgowe i podatkowe w spółkach powinny być co najmniej przeszkolone pod kątem ujawniania naruszeń, jakie mogłyby dotyczyć uchybień przepisów ustawy o CIT. Zgodnie z przepisami Kodeksu karnego skarbowego, za przestępstwa i wykroczenia skarbowe mogą odpowiadać nie tylko osoby, które je popełniły, ale także te, które zajmują się sprawami gospodarczymi lub finansowymi spółki, np. członkowie zarządu. 

Ponadto w dniu 1 stycznia 2025 wchodzi w życie nowelizacja ustawy o podatkach i opłatach lokalnych będąca wynikiem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2023 i wprowadzająca swego rodzaju rewolucję w zakresie opodatkowania podatkiem od nieruchomości. W wielu przypadkach wiąże się to z koniecznością przeprowadzenia inwentaryzacji obiektów budowlanych i kompleksową analizę zmian w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych, skupiając się na ich potencjalnym wpływie na działalność danego podatnika. Powyższe będzie skutkować identyfikacją obszarów, w których nowe definicje i regulacje mogą wpłynąć na zobowiązania podatkowe, zarówno pod kątem ryzyk, jak i szans na oszczędności podatkowe. Ostatecznie podatnicy zobowiązani są do złożenia deklaracji na podatek od nieruchomości do 31 stycznia lub do 31 marca 2025 roku dlatego pierwszy kwartał 2025 roku z pewnością będzie czasem intensywnych prac działów prawno-podatkowych w tym zakresie.

Firmy poświęcały także w 2024 roku czas na przygotowanie do wdrożenie JPK CIT czyli dodatkowego raportowania obejmującego księgi rachunkowe i umożliwiającego wyliczenie zobowiązania podatkowego przez organy podatkowe. W tym wypadku przepisy miały obowiązywać w pełni od 1 stycznia 2025 roku dla dużych firm. Niemniej jednak doszło do odroczenia w czasie znacznej ich części. Rok 2025 upłynie zatem nad przygotowaniem do pełnej implementacji przepisów w kolejnych latach.

Także dopiero pod koniec 2024 roku doczekaliśmy się opublikowania ustawy wdrażającej do polskiego porządku prawnego dyrektywę dotyczącą Pillar 2 czyli globalny podatek minimalny. Dotyczy on przedsiębiorstw funkcjonujących w ramach grup kapitałowych osiągających skonsolidowane przychody na poziomie 750 mln EUR. W przypadku Polski będzie to miało w szczególności wpływ na przedsiębiorstwa korzystające ze zwolnień w CIT z tytułu Polskiej Strefy Inwestycji oraz korzystających z ulgi na prace badawczo-rozwojowe. Aktualnie wciąż trwają prace zmierzające do uregulowania zwolnień i ulg podatkowych w sposób niepowodujący konieczności ich zwrotu w związku z wejściem w życie dyrektywy Pillar 2. 

Wreszcie z końcem marca 2025 roku (dla podmiotów których rok podatkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym) przypada termin rozliczenia krajowego podatku minimalnego. Podatek ten jest często mylony z minimalnym podatkiem globalnym, natomiast stanowi on odrębny tytułu do opodatkowania. Ustawa o podatku dochodowym zawiera skomplikowany mechanizm wyliczenia jego podstawy oraz możliwych do korzystania wyłączeń. W związku z tym konieczne jest zaplanowanie działań w pierwszym kwartale 2025 roku, aby dokonać analizy w zakresie ewentualnego podlegania opodatkowaniu. 

W przypadku branży motoryzacyjnej warto również zwrócić uwagę na dyrektywę NIS2 (Network and Information Systems Directive), dotyczącą wymogów cyberbezpieczeństwa – branża motoryzacyjna została wskazana wprost jako sektor kluczowy objęty tym wymogiem i z pewnością 2025 rok dla wielu firm upłynie pod znakiem jej wdrażania w ramach prowadzonej działalności.

Ostatecznie nie można zapomnieć o szeregu programów dotacyjnych związanych z KPO oraz dostępnych z innych źródeł krajowych oraz UE. Aktualnie jesteśmy dopiero na początku nowej perspektywy finansowej UE 2021-2027 i wiele naborów będzie ogłaszanych w 2025 r. Część z nich dotyczy inwestycji w szeroko rozumianą transformację energetyczną, co bezpośrednio przekłada się na konkurencyjność branży motoryzacyjnej w Polsce w porównaniu do innych krajów UE.

Jak widać rok 2025 zapowiada się jako rok wyzwań dla działów prawno-podatkowych, a efektywne zarządzenie tymi tematami może z jednej strony ograniczyć ryzyko dla zarządów spółek w przypadku niespełnienia wymogów, a z drugiej zapewnić firmom nowe możliwości rozwoju w przypadku efektywnego skorzystania z dotacji.