To będą ważne zmiany w podatku akcyzowym

© KPI Tax

Kwestia zwrotu akcyzy za samochody, szczególnie w kontekście czasowej rejestracji, stanowi złożony problem prawny i administracyjny. Na przestrzeni lat interpretacja przepisów w tej materii ulegała znaczącym zmianom, co miało istotny wpływ na podatników i praktykę organów skarbowych.

Historyczny kontekst i ewolucja podejścia do czasowej rejestracji

Początkowo organy skarbowe wykazywały się przychylnością w kwestii zwrotu akcyzy za samochody zarejestrowane czasowo w celu wywozu poza granice Polski. Ta praktyka opierała się na założeniu, że czasowa rejestracja nie stanowi przeszkody w uznaniu pojazdu za „niezarejestrowany wcześniej na terytorium kraju" w rozumieniu ustawy akcyzowej.

Z biegiem czasu nastąpiła jednak znacząca zmiana tego stanowiska. Zarówno organy administracji, jak i sądy zaczęły stosować bardziej rygorystyczną interpretację art. 107 ust. 1 ustawy akcyzowej. Kluczowe stało się sformułowanie dotyczące „samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym".

Szczegółowa analiza rodzajów rejestracji i ich implikacji

Prawo o ruchu drogowym przewiduje kilka rodzajów rejestracji, z których najistotniejsze dla omawianej kwestii są:

Rejestracja czasowa z urzędu:

• stanowi etap w procesie rejestracji stałej,
• dokonywana jest po złożeniu wniosku o rejestrację pojazdu,
• nie ma na celu umożliwienia wywozu pojazdu za granicę.

Rejestracja czasowa na wniosek:

• ma określony cel, często związany z wywozem pojazdu za granicę,
• nie jest etapem w procesie rejestracji stałej,
• może być dokonywana w celu umożliwienia wywozu samochodu poza terytorium Polski.

To rozróżnienie ma kluczowe znaczenie dla kwestii opodatkowania akcyzą i możliwości jej zwrotu. Interpretacja, która traktowała oba rodzaje rejestracji jednakowo, prowadziła do odmowy zwrotu akcyzy w przypadkach, gdy samochód był czasowo zarejestrowany na wniosek w celu wywozu.

Interwencja Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej

Spór osiągnął taki poziom złożoności, że konieczna była interwencja Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). Trybunał w swoim orzeczeniu podkreślił konieczność rozróżnienia między rejestracją czasową z urzędu a rejestracją czasową dokonywaną w celu wywozu pojazdu za granicę.

Kluczowe tezy wyroku TSUE:

1. Należy odróżnić rejestrację czasową pojazdu z urzędu od rejestracji czasowej dokonanej w celu umożliwienia wywozu tego pojazdu za granicę.
2. Cel rejestracji czasowej powinien być brany pod uwagę przy interpretacji przepisów dotyczących zwrotu akcyzy.
   
3. Przepisy krajowe nie powinny uniemożliwiać zwrotu akcyzy w sytuacji, gdy samochód jest wywożony z kraju po czasowej rejestracji dokonanej właśnie w tym celu.
   

To orzeczenie otworzyło drogę do zmiany linii orzeczniczej przez Naczelny Sąd Administracyjny (NSA), który w 2023 roku wydał serię wyroków korzystnych dla podatników. NSA, opierając się na wytycznych TSUE, zaczął interpretować przepisy w sposób umożliwiający zwrot akcyzy w przypadkach czasowej rejestracji na wniosek w celu wywozu.

Perspektywy zmian legislacyjnych i ich potencjalne skutki

W odpowiedzi na zaistniałą sytuację, w wykazie prac legislacyjnych pojawił się projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług, ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw. Projekt ten ma na celu wprowadzenie możliwości zwrotu akcyzy od samochodów osobowych czasowo zarejestrowanych w kraju w celu ich wywozu za granicę.

Proponowane zmiany legislacyjne mogą przynieść następujące skutki:

1. ujednolicenie praktyki organów skarbowych i sądów administracyjnych,
2. zwiększenie pewności prawnej dla podatników,
   
3. potencjalne ułatwienie prowadzenia działalności gospodarczej związanej z eksportem samochodów,
   
4. konieczność dostosowania procedur administracyjnych w urzędach skarbowych.
   

Podsumowanie i wnioski

Przypadek zwrotu akcyzy za samochody czasowo zarejestrowane stanowi fascynujący przykład ewolucji prawa podatkowego, ilustrując złożoność interpretacji przepisów i konieczność ich ciągłego dostosowywania do realiów gospodarczych. Proces dochodzenia do obecnego stanu prawnego był długi i skomplikowany, angażując różne instancje sądowe, włącznie z Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Analiza tej sytuacji pozwala wyciągnąć szereg ważnych wniosków dotyczących funkcjonowania systemu podatkowego.

Przede wszystkim, warto zauważyć, że interpretacja przepisów podatkowych może ulegać znaczącym zmianom w czasie. To, co jeszcze niedawno wydawało się oczywiste, może zostać zakwestionowane i zreinterpretowane, co ma bezpośredni wpływ na sytuację podatników. W tym kontekście, rola orzecznictwa, szczególnie TSUE, okazuje się kluczowa w kształtowaniu praktyki stosowania prawa. Jednocześnie, przypadek ten unaocznia potrzebę precyzyjnego formułowania przepisów podatkowych, aby uniknąć niejednoznaczności interpretacyjnych, które mogą prowadzić do długotrwałych sporów i niepewności prawnej.

Praktyczne aspekty ubiegania się o zwrot akcyzy

W kontekście ubiegania się o zwrot akcyzy, należy zwrócić uwagę na następujące kwestie:

Termin składania wniosku:

• Wniosek o zwrot akcyzy można złożyć w ciągu roku od dnia dokonania dostawy wewnątrzwspólnotowej albo eksportu samochodu osobowego.
• Warto przeanalizować i zebrać wszelkie przypadki, w których zwrot akcyzy mógłby być należny, uwzględniając ten roczny termin.

Gromadzenie dokumentacji:

• Niezbędne jest zgromadzenie stosownej dokumentacji zarówno dotyczącej rejestracji, jak i wywozu samochodu.
• Organy podatkowe z pewnością będą wymagać przedstawienia tej dokumentacji w trakcie postępowania.

Analiza szczegółów transakcji:

• Należy dokładnie ustalić, w czyim imieniu była dokonywana transakcja.
• Istotne jest również przeanalizowanie, jak wyglądało wydanie/przemieszczenie samochodów

Procedura i cierpliwość:

• Po zgromadzeniu wszystkich niezbędnych informacji i dokumentów, kolejnym krokiem jest złożenie stosownych wniosków do właściwego organu podatkowego.
• Należy uzbroić się w cierpliwość, gdyż proces rozpatrywania wniosków może być długotrwały, a organy mogą wymagać dodatkowych wyjaśnień lub dokumentów