Pełne odliczenie VAT mimo parkowania w miejscu zamieszkania

Mimo że mówimy o przepisach obowiązujących już od ponad 10 lat, temat wykorzystywania pojazdu wyłącznie w ramach prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej jest stałym polem sporów z organami podatkowymi. Choć z ogólnej reguły wynika, że wydatki związane z samochodami osobowymi podlegają ograniczeniu do 50% kwoty VAT, to przepisy przewidują wyjątek, zgodnie z którym możliwe jest też pełne prawo do odliczania podatku VAT, jeżeli pojazd jest wykorzystywany wyłączenie do celów działalności gospodarczej, przy czym musi to zostać dodatkowo potwierdzone poprzez złożenie zawiadomienia VAT-26, prowadzenie ewidencji przebiegu i wprowadzenie dodatkowych mechanizmów uniemożliwiających wykorzystywanie auta na potrzeby prywatne (np. wewnętrznego regulaminu użytkowania pojazdów firmowych).

Czy powierzenie auta osobowego pracownikowi mobilnemu, np. przedstawicielowi handlowemu i umożliwienie mu zaparkowania go obok miejsca zamieszkania lub zakwaterowania w dzień poprzedzający podróż, z uwagi na konieczność realizacji zadań służbowych i wynikającą z tego oszczędność czasu, jest jednoznaczne z brakiem związku z działalnością gospodarczą podatnika? Zdaniem organów podatkowych tak, ale sądy coraz częściej uznają takie stanowisko za zbyt rygorystyczne.

Dowodem na to jest m.in. wyrok NSA z 17 lipca 2024 r. (sygn. I FSK 1175/20). Dotyczył on podatnika, udostępniającego – po zakończeniu pracy – samochody osobowe pracownikom, którzy następnego dnia mieli udać się w podróż służbową.

Chodziło o to, by pracownicy mogli udać się w podróż z miejsca zamieszkania w celu bardziej efektywnego wykorzystania czasu pracy. Dla wykorzystywanych w ten sposób pojazdów spółka prowadzi dodatkowo ewidencję, a wcześniej były one przedmiotem zgłoszenia na VAT-26.

Choć w wydanej interpretacji Dyrektor KIS uznał, że już samo parkowanie pojazdu w miejscu zamieszkania pracownika przed rozpoczęciem podróży służbowej oraz po jej zakończeniu, co do zasady, daje możliwość jego wykorzystywania do celów prywatnych (pomimo przyjęcia przez podatnika regulaminu użytkowania pojazdów zabraniającego wykorzystywania samochodów do innych celów niż wykonywanie obowiązków służbowych), to NSA nie podzielił stanowiska organu.

Sąd podkreślił, że w aktualnym orzecznictwie, dotyczącym prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z korzystaniem przez pracowników z pojazdów samochodowych, wypracowany został pogląd, że pojazd powierzony tzw. pracownikowi mobilnemu w celu realizacji zadań służbowych, w tym przejazdów czy powrotów do miejsca zamieszkania, należy uznać za wykorzystywany wyłącznie do celów związanych z działalnością gospodarczą podatnika, o ile określone przez niego zasady jego używania, dodatkowo potwierdzone prowadzoną ewidencją pojazdów, wykluczają użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą.

Zachować spokój, mimo wykładni fiskusa

Tegoroczne orzeczenie nie jest pierwszym, w którym w kwestii pełnego odliczenia podatku VAT od wydatków związanych z samochodami osobowymi wykorzystywanymi do dojazdu pracowników między miejscem pracy a ich zamieszkania NSA zaprezentował liberalne i korzystne dla podatników podejście. W wyroku z 20 kwietnia 2021 r. (sygn. I FSK 666/18) Sąd wskazał, że przepisy ustawy o VAT nie zawierają żadnych szczegółowych regulacji, a przede wszystkim nie precyzują, w jaki sposób podatnik, dla celów odliczenia VAT, ma wyeliminować możliwość użycia pojazdów samochodowych na potrzeby niezwiązane z działalnością gospodarczą.

Sąd uznał również, że parkowanie samochodu w miejscu prowadzenia działalności, które równocześnie jest miejscem zamieszkania podatnika, nie oznacza, że samochód nie jest wykorzystywany wyłącznie do działalności. Wykorzystywanie auta na potrzeby prywatne uniemożliwiają bowiem ustalone przez podatnika w regulaminie zasady i sposób wykorzystania pojazdu, potwierdzone prowadzoną dla niego ewidencją przebiegu, a także wprowadzone mechanizmy kontroli.

W konsekwencji - w mojej ocenie - podatnicy mają już realne prawo do obrony prawa do pełnego odliczenia kwoty podatku VAT z faktur dokumentujących wydatki na samochody osobowe przeznaczone wyłącznie do celów służbowych, które są przekazane pracownikom mobilnym celem odbycia podróży służbowej, a przy tym są garażowane w miejscu ich zamieszkania. Warunkiem powyższego będzie oczywiście dodatkowo prowadzenie „kilometrówki”, złożenie zgłoszenia VAT-26, przyjęcie regulaminu wykluczającego wykorzystywanie pojazdów do użytku „mieszanego”, a także wykazanie, że taki model wykorzystywania samochodów wpływa na oszczędność czasu i efektywność użytkujących je pracowników.

Oczywiście nadal podatnicy powinni liczyć się z odmiennym stanowiskiem fiskusa, ale jednocześnie mieć świadomość tego, że nie znajduje ono uznania w oczach sądów administracyjnych, a przede wszystkim NSA.