Można uniknąć podatku PCC

© Gekko Taxens

Przy założeniu, że w skali roku firma odkupuje od osób prywatnych 100 samochodów używanych o średniej wartości 50 000 zł, będzie zobowiązana do zapłaty 100 000 zł na rzecz urzędu skarbowego z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych, którego stawka to 2 proc. 

Jeśli odkup związany jest ze sprzedażą nowego auta, to zawieranie umowy sprzedaży – choć oczywiście prawnie dopuszczalne – nie jest do końca prawidłowe. W takim przypadku nie dochodzi bowiem do odrębnej transakcji – przyjęcie starego samochodu jest elementem rozliczenia nowego.

Takie przyjęcie auta w rozliczeniu może odbyć się w jednej z dwóch form. Pierwszą z nich jest przyjęcie w umowie sprzedaży nowego samochodu, że część ceny za nowy samochód jest pokrywana wartością używanego pojazdu przyjmowanego w rozliczeniu. Druga opcja zakłada ustalenie w umowie sprzedaży „zwykłej” ceny sprzedaży, ale jednocześnie zawarcie odrębnej umowy, która wskazuje, że cena jest opłacana częściowo poprzez przyjęcie używanego pojazdu.

Taka transakcja będzie nosiła znamiona umowy przewidzianej w art. 453 kodeksu cywilnego tj. umowy o charakterze datio in solutum (świadczenie zamiast wykonania). Nie została ona wymieniona jako czynność podlegająca opodatkowaniu PCC, więc jej zawarcie (zamiast tradycyjnej umowy sprzedaży) będzie korzystniejsze ekonomicznie. To także rozwiązanie bezpieczne, ponieważ z brakiem konieczności zapłaty PCC przy zawarciu umowy datio in solutum niejednokrotnie zgadzały się organy podatkowe. 

Rozliczenie transakcji z wykorzystaniem umowy datio in solutum nie powinno również wiązać się z późniejszymi problemami przy rejestracji pojazdu, co potwierdzają wydziały komunikacji. Rejestracji dokonuje się na podstawie dowodu własności pojazdu, a okoliczność przeniesienia własności auta dokumentuje i potwierdza umowa datio in solutum, którą można zostawić w urzędzie. Właśnie z przyczyn rejestracyjnych rozwiązanie z zastosowaniem odrębnej umowy datio in solutum wydaje się lepsze niż to polegające na określeniu płatności w formie rzeczowej już w umowie sprzedaży.

Aby transakcja spełniała warunki przewidziane dla umowy o charakterze datio in solutum, musi się też odbyć w odpowiedni sposób. Po pierwsze, ważna jest kolejność zawierania umów dotyczących sprzedawanego i odkupowanego pojazdu. Po drugie, istotna jest konstrukcja samej umowy datio in solutum. Po trzecie, należy rozważyć, czy rozpoczęcie stosowania takich umów nie powinno zostać zaraportowane jako schemat podatkowy MDR.